Srokosz (Lanius excubitor) to średniej wielkości ptak o szarym upierzeniu z wierzchu i białym od spodu. Przez oczy biegnie czarna maska. To największa dzierzba, żyjąca w naszym kraju.
W Polsce jest obecny na terenie całego kraju, ale nie jest liczny. Zamieszkuje łąki, pastwiska, torfowiska, a gniazduje w pobliskich zadrzewieniach. Lubi przesiadywać na liniach energetycznych i czubkach drzew. Ptak ten jest odporny na niskie temperatury. Potrafi podczas lotu zawisnąć nieruchomo w powietrzu.
Poza lęgami srokosz jest samotnikiem. Prowadzi częściowo osiadły, częściowo wędrowny tryb życia. W Polsce ptaki te pozostają na zimę, choć przenoszą się zwykle w inne rewiry.
Srokosz poluje na duże owady, gryzonie, ptaki i gady. Swoje ofiary nabija na kolce krzewów.
