Kopciuszek (Phoenicurus ochruros) to ptak mniejszy od wróbla domowego. Występuje u niego wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec jest czarny z białym lusterkiem na skrzydle, białymi pokrywami podogonowymi, ceglastym ogonem. Samica jest ubarwiona na brązowo i ma też ceglasty ogon. Kopciuszek ma zwyczaj dygania i kiwania ogonem. Wydaje charakterystyczny głos.
Gniazda buduje pod dachem, w szczelinach budynków. Są zbudowane z traw, chwastów, korzonków, a wyścielane pierzem i sierścią.
Kopciuszek jest ptakiem wędrownym. Zimuje w Afryce i na południu Azji. Przylatuje do Polski w marcu i kwietniu, odlatuje we wrześniu i październiku. Odnotowano próby zimowania kopciuszków w miastach. Pierwotnie jego środowiskiem były wyłącznie góry powyżej granicy lasu, nizinne formacje skalne, kamieniołomy, tereny piaszczyste. Jeszcze w XIX wieku kopciuszek był obecny w Polsce wyłącznie w górach i na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Dziś żyją też blisko ludzkich osiedli, tworzą więc dwie odmienne populacje.
Kopciuszki są najliczniejszymi ptakami szwajcarskich Alp.
